عزت نفس چیست؟

عزت نفس چیست؟

آیا شده تا به حال به خاطر اشتباهاتی که مرتکب شده اید مدام خودتان را سرزنش کنید؟

آیا شده که که در جمع افراد دیگر جرات ابراز خودتان را نداشته باشید؟( به خاطر اینکه خودتان را دست کم بگیرید و یا فکر کنید که به اندازه دیگران خوب نیستید.)

آیا شده که دائم از خودتان انتقاد کنید و یا خودتان را کم ارزش یا بی ارزش بشمارید؟

به جرات می توانم  بگویم که

عزت نفس مهم‌ترین ویژگی در زندگی هر انسانی است و عامل اصلی  موفقیت یا شکست او در مراحل مختلف زندگی است.

اگر سیستم آموزشی ما فقط عزت نفس را به ما آموزش می داد مطمئناً همه ما عملکرد بهتری داشتیم، خودمان را با ارزش تر می دانستیم، کمتر انتقاد می کردیم و بیشتر به فکر اصلاح کردن بودیم و طبعاً با این شرایط دنیایمان جای بهتری برای زندگی می شد.

فرق عزت نفس و اعتماد به نفس

اگر در سایت ما جستجو کنید متوجه می شوید که خیلی زیاد در مورد اعتماد به نفس صحبت کرده ایم و از زوایای مختلف آن را بررسی کرده ایم.

اعتماد به نفس بیشتر نسبت به یک کار یا مهارت خاص سنجیده می شود.

مثلاً در کاری _ مثل رانندگی _ اعتماد به نفس بالایی داشته باشیم. و یا اینکه در کاری _ مثل خوانندگی _ اعتماد به نفس پایینی داشته باشیم. ( مثل خود من که در رانندگی کاملاً اعتماد به نفس دارم ولی با اینکه یک سخنران حرفه ای هستم در خوانندگی هیچگونه اعتماد به نفسی ندارم، فقط گهگاهی در حمام برای خودم آواز می خوانم.)

اما عزت نفس برچسب کلی قیمت است که ما به خودمان می زنیم و یک ارزش کلی است که برای خودمان قائل هستیم. عزت نفس بازیگر اصلی زندگی هر کدام از ماهاست و اینکه ما چقدر از درون با خودمان دوست هستیم و خودمان را لایق می دانیم و احترام قائل هستیم.

جالب است که هیچکس برای داشتن عزت نفس بالا به ما جایزه نمی دهد و هیچکس به خاطر عزت نفس بالا ما را تشویق نمی کند اما ما اگر خودمان را مقید کنیم که روی عزت نفس خودمان کار کنیم و از درون روی ارزشمندی خودمان کار کنیم در آینده نه چندان دور به خاطر احساس ارزشمند بودن نتایج بسیار شگفت انگیزی را در زندگیمان کسب می کنیم.

عزت نفس این نگرش را در ما ایجاد می کند که هر چند الان شرایط دلخواه من نیست اما من تمام تلاش خودم را خواهم کرد که بهترین اقدامات لازم در این شرایط را انجام دهم و در موقعیت های مختلف فرد مفیدی باشم. ( هر اندازه که در توان من باشد اصلاحات لازم را در جامعه ام انجام دهم و به افرادی که نیاز به کمک دارند کمک کنم.)

مثلاً  خانمی که بعد از زلزله کرمانشاه خانه و زندگی خودش را در تهران رها کرده و از روز دوم بعد از زلزله در مناطق زلزله زده حضور دارد و تمام تلاش خود را برای کمک به همنوعان خود به کار می گیرد طبعاً فرد ارزشمندی است و عزت نفس بالایی دارد. توصیه می کنم ویدیوی کوتاه این خانم که از روز دوم بعد از زلزله در کرمانشاه حضور دارد را حتماً مشاهده نمایید.

آیا عزت نفس زیاد بد است؟

بر خلاف اعتماد به نفس بیش از حد که ( تصور ذهنی بسیار بالایی از خودمان داشته باشیم ولی مهارتمان کافی نباشد) عزت نفس بالا بد نیست و به قول ناتانائیل براندن ( کتاب روانشناسی عزت نفس ) عزت نفس دقیقاً مثل سلامتی است و همه می دانیم که سلامتی زیاد بد نیست، تازه این سلامت روح و روان است و از جسم هم مهمتر است.

اعتماد به نفس بالا در حالتی که ذکر کردیم یعنی اینکه تصور ذهنی و ذهنیت مان از خودمان بیش از حد باشد ولی به همان اندازه مهارت نداشته باشیم به اعتماد به نفس کاذب منجر می شود.

پیشنهاد می کنم این مقاله را نیز مطالعه نمایید. 

اعتماد به نفس چیست؟  

نشانه های عزت نفس پایین

حالا مهمترین قسمت بحث این است که یک ارزیابی کلی از خودمان در مورد عزت نفس داشته باشیم و بدانیم که کجای کار هستیم. چون عزت نفس مثل اعتماد به نفس نیست و زیاد ملموس نیست و بیشتر در رفتار ما قابل مشاهده است. در زیر چند تا از مهمترین نشانه های عزت نفس پایین را بررسی می کنیم:

• مقایسه زیاد و غیر عادی

افراد با عزت نفس پایین دائماً خودشان را خیلی با افراد دیگر مقایسه می کنند و اصلاً توجه نمی کنند که آیا این مقایسه درست است یا نه؟

یکی از دوستان قدیمی من  که شدیداً از کمبود عزت نفس رنج می برد  هر وقت با من ملاقات می کرد به طور افراطی خودش را با من مقایسه می کرد. مثلاً می پرسید که دارایی من چقدر است؟ حقوقم چقدر است؟ چی دارم و چی ندارم.

خیلی اوقات از بس سئوالهای شخصی زیاد می پرسید که من را کلافه می کرد. و بعضی مواقع که می دید شرایط من از او بهتر است خودش را به در و دیوار می کوبید.

حتماً باید توجه داشته باشیم که هر گونه مقایسه ای صحیح نیست و اکثر مواقع اصلاً لازم نیست مقایسه ای صورت گیرد.

اگر لازم است که مقایسه ای صورت گیرد حتماً باید شرایط لازم در نظر گرفته شود. اگر شرایط لحاظ نشود می تواند به شدت به عزت نفس ما لطمه وارد کند و حتی این کار ( مقایسه کردن ) نیز به خودی خود نشان دهنده عزت نفس پایین است.

خیلی وقت ها با مشاهده رفتارهای افراد به کمبود عزت نفس پی می برم. و این مقایسه کردن در خیلی از افراد به چشم می خورد.

اشخاصی را می بینم که به فرض مثال یک راننده تاکسی هستند ولی خودشان را با یک دکتر مقایسه می کنند. و این کار باعث پایین آمدن عزت نفس آنها می شود.

عزت نفس یعنی اینکه من برای خودم ارزش قائل باشم و خودم را محترم بدانم و اصلاً مهم نیست که من یک کارمند باشم و یا یک راننده تاکسی باشم، یک مغازه دار باشم و یا یک دکتر طب باشم. در هر حال باید خودم را محترم و ارزشمند بدانم و دیگران را نیز محترم و ارزشمند بدانم.

• انتقاد دائم: شخصی که مرتباً از خود و دیگران انتقاد می کند.

مطمئناً برای هر کدام از ما در طول روز شرایطی پیش می آید که از موقعیت خاصی و یا از چیزی رضایت نداشته باشیم و انتقاد کنیم اما اگر تعداد انتقادها از خودمان، دیگران و یا از شرایط زیاد شود نشان دهنده این است که عزت نفس ما کم است.

بعضی ها از هر کسی و از هر چیزی انتقاد می کنند و باعث ناراحتی اطرافیان‌شان از خود می شوند و جالب این است که افرادی که زیاد انتقاد می کنند انتقادهایشان اصلاً سازنده نیست و فقط به قصد تخریب و یا اذیت کردن دیگران صورت می گیرد و اگر در زندگی این افراد منتقد دقت کنیم، متوجه می شویم که اکثریت آنها در تمامی جنبه های زندگی شان بسیار مشکل دارند و هیچگاه به فکر اصلاح آنها نیستند.

از نشانه های دیگر عزت نفس پایین می توان به موارد زیر اشاره کرد که ان شاالله در فرصت مناسب آنها را مفصلاً تشریح خواهم کرد.

• عدم مسئولیت پذیری

پیشنهاد می کنم حتما مطالعه نمایید.  مسئولیت پذیری چیست؟ و چه تاثیری بر اعتماد به نفس دارد؟

• نیاز شدید به تایید طلبی دیگران
• عدم تمایل به رشد دیگران
• و …..

اقدامک

از امروز تصمیم قطعی بگیرید که تحت هیچ شرایطی خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. چون هر کس شرایط و سبک زندگی مخصوص به خود را دارد و مقایسه کردن درست نیست.

نشانه های عزت نفس بالا

عزت نفس بالا نشانه های زیادی دارد ولی در اینجا به تعداد معدودی از آنها اشاره می کنیم.

• تعریف کردن از دیگران

درست که خیلی ساده به نظر می رسد ولی افرادی که عزت نفس بالا ندارند نمی توانند از دیگران تعریف کنند. در بعضی از سمینارهایم که در قسمتی از برنامه از افراد می خواهم که از بغل دستی خودشان تعریف کنند این کار برایشان خیلی سخت است و اینجا هم بازیگر اصلی قصه ما(عزت نفس) خودش را نشان می دهد.

اشخاصی که عزت نفس کمی داشته باشند چون احساس می کنند خودشان در جایگاه پایینی هستند، فکر می کنند که با تعریف از دیگران جایگاه آنها در خطر خواهد بود و چون خودشان پایین هستند تمایلی ندارند که افراد را در جایگاههای بالا مشاهده کنند.

اما شخصی که عزت نفس بالایی دارد بدون اینکه نگران جایگاه خودش باشد به راحتی از دیگران تعریف می کند و این کار می تواند دو منفعت بزرگ برای وی داشته باشد.

1. تعداد دوستان و طرفداران خودش را افزایش می دهد.
2. موجب تقویت عزت نفس خودش می شود.

اقدامک

از امروز تصمیم بگیرید که هر روز از دو نفر تعریف کنید. سعی کنید که یک تعریف صادقانه باشد و این تعریف می تواند از همکار، همسر، گارسون یک رستوران و یا یکی از دوستانتان باشد.

راههای تقویت عزت نفس

عزت نفس و رفتارهای ما یک ارتباط دوسویه و مستقیمی با هم دارند:

• یعنی هر اندازه رفتارهای درستی داشته باشیم، عزت نفس ما نیز بیشتر تقویت می شود.

مثلاً شخصی که از دیگران تعریف می کند به مغزش پیام می فرستد که من ارزشمند هستم و قابل احترام و دیگران نیز ارزشمند و قابل احترام هستند و در جایی که لازم می بینم می توانم از دیگران تعریف کنم.

• و هر اندازه روی عزت نفس خودمان بیشتر کار کنیم، رفتارهای صحیحی از ما بروز کند.

مثلاً شخصی که عزت نفس بالایی دارد، خودش را آدم ارزشمندی دانسته و مطلقاً خود را با دیگران مقایسه نمی کند.

در اینجا ما دو انتخاب داریم.

1. روی عزت نفس خودمان کار کنیم تا رفتارهای درستی از ما سر بزند.
2. روی رفتارهای خودمان کار کنیم و تلاش کنیم در موقعیت مختلف رفتارهای درستی از خودمان بروز بدهیم تا در نهایت منجر به افزایش عزت نفس ما شود.

کسب موفقیت فوق العاده با تقویت عزت نفس

شاید همه شما در بازی های رایانه ای مسابقه های ماشین سواری را دیده اید و یا بازی کرده اید. بعضی از خودروها یک دکمه مخصوص به نام دکمه فعال کردن نیتروژن دارند و با زدن آن متوجه می شویم که دود غلیظی از اگزوز ماشین بیرون زده و شتاب آن به  طرز عجیبی افزایش می یابد. البته این نه فقط در بازیهای رایانه ای بلکه به صورت واقعی هم کاملاً امکان پذیر است.

افزایش عزت نفس برای هر فردی دقیقاً مثل زدن این دکمه نیتروژن است.

همانطور که اول مقاله هم گفتم که هیچکس برای داشتن عزت نفس بالا به ما جایزه نمی دهد و هیچکس به خاطر عزت نفس بالا ما را تشویق نمی کند اما ما اگر خودمان را مقید کنیم که روی عزت نفس خودمان کار کنیم و از درون روی ارزشمندی خودمان را تقویت کنیم در آینده نه چندان دور به خاطر احساس ارزشمند بودن نتایج بسیار شگفت انگیزی را در زندگیمان کسب می کنیم.

در کارگاههای که برای شرکت کنندگان می گذارم و یکی از مهمترین کارگاهها  کارگاه شخصیت پولادین ( افزایش اعتماد به نفس، رفع خجولی، توانایی نه گفتن، تقویت مهارتهای ارتباطی و …)است و در آن تمارین مختلفی برای افزایش عزت نفس داریم.

پیشنهاد می کنم این مقاله را نیز مطالعه نمایید. 

و توصیه همیشگی من در کارگاههای آموزشی ام  به تمامی شرکت کنندگان این است که:

برای رشد خودتان، فقط و فقط روی عزت نفس خودتان کار کنید.

اقدامک

در اینترنت جستجو کنید و بیشتر در مورد عزت نفس یاد بگیرید.

باز تکرار می کنم و  توصیه من به کاربران عزیز سایت آموزش اعتماد به نفس هم همین است که:

اگر می خواهید در زندگی به سرعت رشد کنید فقط و فقط روی عزت نفس ( فشار دادن دکمه نیتروژن زندگیتان ) کار کنید.

پیشنهاد می کنم این مقاله را نیز مطالعه نمایید.

چگونه عزت نفس خود را افزایش دهیم؟